Türkiye'de Yurttaş Haberciliği: Dokuz8Haber Örneği

Political Drafts
Sep 2, 2018
2 min read

Yurttaş haberciliği kavramı nedir ve Türkiye'deki örnekleri nelerdir ? Türkiye'de yurttaş gazeteciliği, siyaset ve seçimlerde nasıl bir rol oynuyor ? Yurttaş gazeteciliğinin önündeki engeller ve yarattığı imkanlar nelerdir ?

Bu soruları cevaplamak için hazırlanan bu tanıtım yazısında, hem sosyal hareketler literatüründe hem de iletişim çalışmalarında sık sık karşımıza çıkan yurttaş haberciliği kavramını tartışacağız, onunla ilgili tanımları ve argümanları sunacağız, hem de Türkiye örneğine bakarak Dokuz8HABER ağını inceleyeceğiz.

Yurttaş gazeteciliği, hem sosyal hareketler hem de medya çalışmaları için önemli bir kavramdır çünkü gazeteciliğin çıkar üzerine olmadığını savunarak, "sıradan insanların" (yurttaşların) gözünden içerik üretmeyi güder.

Bu akımın ana argümanı bu tarz gazeteciliğin hem daha gerçekçi bir bakış açısı sunabilecek, hem de klasik medyadaki ekonomik ve politik çıkar sorununa bir alternatif oluşturabilecek olmasıdır.

Yanardağoğlu

yurttaş gazeteciliği kavramla ilgili makalesinde (2015, p.251) “izleyici türevli içerik” tanımının altını çiziyor ve literatürde "katılımcı gazetecilik, açık kaynak, taban (grassroots), ağ (networked) veya dağıtık (distributed) gazetecilik” kavramlarının kullanıldığını belirtiyor.

Dağhan Irak, bu konuyla ilgili Evrensel gazetesindeki kapsamlı yazısında Amerikalı Medya Eleştirmeni ve Akademisyen Jay Rosen'ın Gazeteciler Ne İçindir? kitabını yurttaş gazeteciliğin doğduğu eser olarak tanıtıyor ve değişen teknolojinin medyayı nasıl dönüştürdüğünün altını çiziyor.

Türkiye'ye baktığımızda hem Gezi süreci hem de yaşam ve insan hakkı ihlallerinden ötürü bu tarz haber verme eylemlerinin büyüdüğünü gözlemliyor.

Yurttaş haberciliği adı altında gönüllü haber ağı platformu olarak ortaya çıkan Dokuz8HABER, Gezi protestolarından sonra yayın yapmaya başladı. 30 Mart 2014 yerel seçimleri ile birlikte özel yayın yapmaya başlayan grup; hala Türkiye'de yurttaş gazeteciliği denilince akla ilk gelen isimlerden.

Şu an Twitter, Instagram ve Facebook gibi sosyal medya araçlarını kullanarak takipçilerine içerik sunuyorlar. Haber tercihlerinde daha kapsamlı olarak seçim süreçlerine odaklanıyorlar.

Dokuz8Haber son yıllarda eğitim programları da gerçekleştiriyor. Bu programlarında proje koordinatörü olan Asya Durmaz, "Türkiye’de veriye ulaşmanın zorluklarından yola çıkarak, herkesin kolayca veri bulabileceği ve verileri okuyabileceği bir platform yaratmaya çalıştıklarını" belirtiyor.

2018 yılının Ocak ayında dokuz8HABER, "Türkiye’de Veri Haberciliğini Geliştirme Projesi”ni başlatmıştı. Kendi içeriğinde belirttiği gibi Türkiye’de veri haberciliğinin yaygınlaştırılması için hayata geçirilen proje kapsamında düzenlenecek olan üç eğitim programıyla işsiz gazetecilere ve yurttaş habercilere, veri haberciliği eğitimleri vermeyi planlıyor. Eğitime katılacak olan işsiz gazetecilerin ve yurttaş habercilerin elde edecekleri becerilerle bir yıl içinde 120 telifli veri haberi üretmesi hedefleniyor.

Kaynaklar

Eylem Yanardağoğlu https://dergipark.org.tr/download/article-file/255534
Dağhan Irak - Evrensel http://web.archive.org/web/20160910150004/https://www.evrensel.net/yazi/71741/yurttas-gazeteciligi-ofsayta-dusunce