Savaşın sonlanmasının yıldönümünde yüzleşme çağrısı

Sri Lanka’da Tamillerin bağımsızlığını savunan Tamil Kaplanları’yla devlet güvenlik güçleri arasında 26 yıl süren iç savaşın sona erdirilmesinin yıldönümünde savaşta hayatını kaybedenler için anma töreni düzenlendi.

Battaramulla’daki anıtta gerçekleşen törende konuşan Cumhurbaşkanı Maithripala Sirisena, savaşların yeniden yaşanmasını engellemenin gerekliliğini vurguladı. Geçtiğimiz Ocak ayında seçilen yeni hükümetin en öncelikli görevinin savaş sonrası dönemdeki sorumlulukları yerine getirmek olduğunu belirten Sirisena, “Yeni hükümet ulusal barışı güçlendirerek yeni bir savaşı engelleme sorumluluğunu yerine getirmek için çalışıyor” dedi.

“Savaşı fiziksel olarak sonlandırmanın ardından, çatışma sonrası dönemin sorumluluklarını yerine getirirken bir yandan da insanları barıştırmak kolay bir görev değil” diyen Sirisena, “Politikacılar, savaş kahramanları ve ülkenin tüm insanları, barış sürecini güçlendirmek için birlikte çalışmalı” ifadelerinde bulundu.

"Savaş suçlarında sorumluluk üstlenilmedi"

Ancak Sirisena’nın bu açıklamaları, ülkede çatışma sonrası yüzleşmenin sağlanması talebinde bulunan sivil toplum kuruluşlarını tatmin etmedi. Merkezi Brüksel’de bulunan Uluslararası Kriz Grubu yayımladığı raporda, günlük yaşamda ordunun etkilerinin azalacağı ve toplumsal barışın sağlanacağı vaatleriyle Ocak 2015’te göreve gelen Sri Lanka Cumhurbaşkanı’nı eleştirdi. Raporda göreve başlamasından bu yana 16 ayın dolduğu ancak askeri müdahalenin etkilerinin halen hissedilebildiği belirtilerek, “Savaşın özellikle son haftalarında yaşanan suçların büyüklüğü gerçekleri reddetmeyi imkansız kılarken aynı zamanda, askerin ve Sinhalilerin olaylarla ilgili sorumluluk üstlenmesini de zorlaştırmaktadır” denildi.

Raporda ayrıca, Sri Lanka hükümetine savaş suçlarının incelenmesi için mahkemelerin kurulması, görevlendirilecek savcı, hakim, avukatların eğitimi ve savaş suçlarıyla ilgili sorumluluk hakkında kanunlaştırma konusunda bir zaman çizelgesi oluşturulması çağrısında bulunuldu.

Sri Lanka hükümeti daha önce, savaş döneminde işlenen suçların incelenmesi için mahkemelerin kurulması konusunda BM’nin çağrısına olumlu yanıt vermiş ancak mahkemelerde uluslararası hakimlerin yer alması teklifini reddetmişti.

Ülkedeki bağımsız bir insan hakları kuruluşu olan Sri Lanka Girişimi, hükümetin değişmesinden bu yana gözardı edilemeyecek gelişmelerin yaşandığını ancak bundan daha fazlasının gerekli olduğunu bildirdi. Girişim tarafından yapılan açıklamada savaştan etkilenen bölgelerde askerileştirme ve cezasızlığın etkisini sürdürmesinin, halk üzerinde sindirmenin ve korku atmosferini devam ettirmek anlamına geldiği kaydedildi.

Ne olmuştu?

Tamillerle devlet tarafından Sri Lanka’nın yerlileri olarak Kabul edilen Sinhaliler arasındaki gerginlik 60 yıl öncesine dayanıyor. 1948’de Britanya’dan bağımsızlığını kazanan Sri Lanka (o zamanki adıyla Seylan), ülkenin yerli halkı Sinhalileri tanıyıp, Tamil azınlığa karşı gittikçe ötekileştiren ve daha çok yok sayan bir tutum sergiledi.

1957-58 arasında devletin kışkırttığı çatışmalarda en az 300 Tamil öldürüldü. 1972’de Budizmin devletin öncelikli dini ilan edilmesi, ağırlıkla Hindu ve Hıristiyan Tamil azınlığa en ağır darbe oldu. Bu gelişmeleri takiben 1975’te, Tamil hakları ve ayrı bir devlet için savaşan Tamil Kaplanları (LLTE) kuruldu. Hindistan ve çeşitli ülkelerin de müdahalesiyle sağlanmaya çalışılan barış ortamı ancak 18 Mayıs 2009’da geldi.

Bundan tam 7 yıl önce sonlandırılan 26 yıllık iç savaşta, resmi kayıtlara göre 40 bine yakını sivil olmak üzere en az 100 bin kişi hayatını kaybetti. Kızıl Haç verilerine göre iç savaş boyunca 20 bin kişi hükümet güçlerince zorla kaybedildi. Bunlardan 9 bini tespit edilse de 11 bin kişinin nerede olduğu halen bilinmiyor. Sri Lanka hükümetinin geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada ise “1994 yılından bu yana ilgili komisyonlara bildirilen kayıp kişi sayısının 65 binden fazla” olduğu belirtildi.

#dünya #srilanka